معصومه شمسینی غیاثوند: هنر تئاتر عروسکی از جایگاه ویژه‌ای در کشور برخوردار است، با این وجود در طول این سال‌ها با فراز و فرود‌هایی همراه بوده است. عمده آثار نمایش عروسکی با وجود هرینه‌های بالا برای ساخت عروسک، در جشنواره بین‌المللی تئاتر عروسکی به اجرا در می‌آید، هرچند که امسال به دلیل شرایط نا آرام در کشور «نوزدهمین جشنواره نمایش عروسکی تهران» با تعویق در آذرماه برگزار خواهد شد.
«سعید باغبانی»، کارگردان تئاتر عروسکی در رابطه با جایگاه تئاتر عروسکی به دیباچه می‌گوید: تئاتر عروسکی از دیرباز در ایران از جایگاه ممتازی برخوردار بوده است. بسیاری از کسانی که از عروسک به صورت خواسته و یا ناخواسته استفاده می‌کردند، نمی‌دانستند که عروسک جایگاه انسان را در نمایش پُر می‌کند. عروسک فی نفسه جانی ندارد و آنچه به او جان می‌دهد حاصل نیرو‌های دست، بیان و بدن عروسک‌گردان است.
کارگران تئاتر عروسکی «مامان مبارک کیه» یکی دیگر از مشکلات تئاتر عروسکی را در کنار عدم آموزش صحیح، مسائل مالی دانست و افزود: در شهر همدان به دلیل شرایط مالی هنرمندان تنها برای جشنواره بین‌الملی تئاتر عروسکی در تهران که به صورت دو سالانه برگزار می‌شود کار تئاتر انجام می‌دهند، زیرا تئاتر عروسکی هزینه بالایی دارد، ساخت عروسک و متریال آن خیلی به صرفه نیست، برای همین برخی هنرمندان به سمت کار‌های ساده‌تر مثل تکنیک «سایه»، «عروسک انگشتی» و «دست‌کشی» می‌روند. یکی دیگر از مشکلات تئاتر عروسکی در همدان، عدم استفاده صحیح و حضور بازیگر در کار تئاتر عروسکی است، زیرا این افراد تلاش نمی‌کنند که در دوره تئاتر عروسکی شرکت کنند و آموزش ببینند. برای همین اجرا‌ها به شکل صحیح نیست، هر کسی به خودش اجازه می‌دهد که کار تئاتر عروسکی انجام دهد و این باعث شده است که تئاتر عروسکی کیفیت لازم را نداشته باشد.
باغبانی افزود: هر چند در همدان تئاتر عروسکی با کیفیت هم اجرا می‌شود و افرادی عمر و زمان زیادی صرف آموزش آن کرداه‌ند، اما برخی کار‌ها کیفیت مطلوبی ندارند برای همین شاهد عقب گرد در تئاتر عروسکی در همدان بودیم. در تهران شرایط متفاوت است، به دلیل وجود انجمن تئاتر عروسکی و سالن‌های متعدد ساختار و شرایط متفاوت است، افراد آموزش تخصصی می‌بینند و به دانشگاه می‌روند، عروسک می‌سازند و خیلی خوب کار می‌کنند. این شرایط باعث شده که تئاتر عروسکی در تهران رشد کند و نسبت به شهرستان‌ها یک قدم جلوتر باشد؛ البته به این منظور نیست که تئاتر عروسکی در همدان عقب مانده است، همچنان حرف برای گفتن دارد و در جشنواره بین‌المللی تئاتر عروسکی آثاری از همدان حضور داشتند. همدان یکی از قطب‌های تئاتر عروسکی است، در تهران هم هنرمندان حرفهای کار می‌کنند و به این دلیل پیشرفت بهتری دارند.
این کارگردان تئاتر عروسکی با اشاره به تعویق افتادن جشنواره بین‌المللی تئائر عروسکی تهران گفت: در تئاتر عروسکی حداقل هر گروه ۱۰ نفر عضو دارد، اگر ۴۰ تا نمایش در جشنواره شرکت کنند، ۴۰۰ نفر به همراه تماشاگران و مهمانان در این جشنواره حضور پیدا خواهند کرد. با توجه به شرایط امروز کشور تصمیم گرفته شد که فضا آرام‌تر و شرایط محیا‌تر برای برگزاری این جشنواره در آذرماه شود.
« باغبانی » با اشاره به اوج تئاتر عروسکی در کشور گفت: دوران طلایی تئاتر عروسکی در دهه ۷۰ تا اواسط دهه ۸۰ بود. به دلیل حضور آثاری از کشور‌های دیگر و رقابتی که وجود داشت کیفیت آثار بهتر بود و ما حرفی برای گفتن داشتیم، اما بعد از اواسط دهه ۸۰ یک مقدار نزول کرد نه اینکه نمایش‌ها ضعیف باشد، اما کیفیت سابق را نداشت. در آن زمان کار‌هایی از جمله «اپرای عروسکی رستم و سهراب» و «اپرای مکبث» آثار بهروز غریب‌پور، «ماکاندو» اثر آزاده انصاری به صحنه رفت که کار‌های خوبی برای رقابت با کشور‌های خارجی و قابل ستایش و دارای ارزش بود. استاد غریب‌پور در ۲۰ سال اخیر کار‌های تخصصی روی تئاتر عروسی دارند و گروه بی‌نظیر و حرفهای از نظر تکنیک ماریونت یا نخی دارند که آثارشان قابل ستایش است.
کارگردان تئاتر عروسکی «فرزندان ایران» در خصوص علت افول کار‌های تئاتر عروسکی در سال‌های اخیر گفت: دلایل مختلفی وجود دارد که یکی از آن‌ها کمبود نمایشنامه عروسکی و عدم حرفهای بودن کارگران است که اطلاعات کافی از تئاتر عروسکی ندارند. هرچند بسیاری دانش آموخته این رشته هستند، اما یک بخش افول آثار مشکل آموزش است. برخی از کارگران حیطه تئاتر کودک و نوجوان کار تئاتر عروسکی دهند که اطلاعات کافی ندارد برای همین کار‌ها کیفیت مطلوبی را ندارد.
این کارگردان تئاتر عروسکی با اشاره به هزینه زیاد ساخت یک عروسک برای تئاتر عروسکی گفت: برای تولید یک تئاتر عروسکی تا سقف ۵۰ میلیون هزینه لازم است که عمده این هزینه برای ساخت عروسک است و مابقی برای هزینه دکور، موسیقی، نمایشنامه و بازیگران است در حالی که امیدی برای بازگشت این هزینه وجود ندارد، زیرا تئاتر عروسکی اسپانسر ندارد و اسپانسر‌ها فقط از افراد شناخته شده حمایت می‌کنند.
کارگران تئاتر عروسکی «دیو کچلک» عدم حمایت مالی مسئولان فرهنگی را یکی دیگر از دلایل افول تئاتر عروسکی در کشور دانست و گفت: برخی مسئولان فکر می‌کنند که برای اجرای تئاتر عروسکی یک عروسک معمولی لازم است که با راحتی از بازار می‌توان آن را تهیه کرد در حالی که عروسک‌های تئاتر عروسکی «باربی» یا «گوریل» نیستند این عروسک‌ها باید با تکنیک خاصی برای اجرای تئاتر عروسکی ساخته شود. علت بی‌توجهی مسئولان از تئاتر عروسکی عدم تخصص و اطلاعات آن‌ها از این حرفه است.
